کاربرد فناوری RFID : در بیمارستانها و مراکز بهداشتی ، درمانی و حوزه سلامت

همانطوریکه در بخش مفاهیم کاربردی و اجزای تشکیل دهنده یک سیستم مبتنی بر فناوری  RFID  شرح داده شده است بزرگترین مزیت استفاده از این فناوری ، قابلیت دسترسی به اطلاعات کالا یا خدمات بدون نیاز به دید مستقیم و امکان خواندن شناسه های تگ های RFID به صورت مستقیم می باشد که تنها این مولفه ذکر شده باعث کاهش هزینه ها و افزایش بهره وری گردیده است .

به کار گیری RFID  در حوزه سلامت و بهداشت در کشورهای پیشرفته از دهها سال پیش آغاز گردیده است و همزمان با پیشرفت فناوریها ، موجبات بالا رفتن دقت و سرعت در پاسخدهی به نیازهای روزمره مردم گردیده است . بطور کلی امروزه فناوری  RFID در تمامی حوزه های بهداشت از جمله بیمارستانها ، آزمایشگاهها ، انبارهای داروئی و سایر مشاغل مرتبط با پزشکی کمک شایانی به شناسایی و ردیابی بیماران ، کاهش خطاهای پزشکی ، تبادل مستقیم پزشکان با بیماران و میز مدیریت بهینه مراکز درمانی گردیده است که در زیر به شرح آنها می پردازیم :

شناسائی ، کنترل و مدیریت بیماران :

شناسائی دقیق بیماران به منظور تامین بموقع داروهای مورد نیاز ، اطلاعات حیاتی و وضعیت آنان ، کنترل مراحل درمان و میزان مصرف دارو از جمله مواردی هستند که این فناوری برای مدیریت بیماران به ارمغان می آورد . علاوه بر این امکان ردیابی بیماران مبتلا به زوال عقل و بیماران روانی ، امکان ردیابی نوزادان در حین تولد برای جلوگیری از اشتباه و سرقت ، کنترل تجویز دارو برای افراد مسن در خانه ، در دسترسی ابودن اطلاعات بیماران در خصوص شاخص های درمانی و ... از جمله مواردی می باشند که RFID  امکانپذیر می سازد .

 

مدیریت داخلی و پرسنلی :

کنترل عملکرد نیروی انسانی در یک مجموعه بیمارستانی تاثیر بسزائی در رضایتمندی مردم ایفا می کند . مدیریت زمان پرسنل ، کنترل انجام صحیح و بموقع وظایف محوله ، ردیابی پرسنل از نظر حضور در محل کار باعث افزایش کارآئی و دقت و نیز کاهش زمان انجام فرآیندها خواهد گردید .

مدیریت اموال و تجهیزات بیمارستانی :

پیاده سازی RFID  در مراکز بیمارستانی این امکان را فراهم می نماید تا بیمارستانها بتوانند هم در زمینه کالاهای مصرفی و هم در زمینه تجهیزات بیمارستانی که معمولاً گرانبها نیز می باشند نظارت دقیق و جامعی داشته باشند که این امر تاثیر قابل توجهی در جهت استفاده بهینه از منابع ، کاهش هزینه ها و مهمتر از همه جلوگیری از سرقت اموال خواهد داشت . کنترل موجودی برای جلوگیری از کمبود داروئی با استفاده از این فناوری به نحو آسان و در سریعترین زمان ممکن انجم می پذیرد . همچنین کنترل اعتبار محصولات داروئی که دارای زمان مصرف محدود می باشند با استفاده از ریدرهای غیر لمسی از روی قفسه های داروخانه ها به شکل جالب و هوشمندانه ای انجام می پذیرد . استفاده از فناوری RFID در جلوگیری از تقلب محصولات داروئی و مصرفی بیمارستان نیز سبب می گردد تا منابع بیمارستانی بتوانند در شناسائی محصولات جعلی و حتی غیر استاندارد موفق عمل نمایند .

 

RTLS به عنوان یک روش شناسائی بیمار در سیستم های موقعیت مکانی کمک می کند تا کنترل هوشمندانه ای بر روی بیماران مشخص و کارکنان بیمارستان انجام پذیرد . این روش که با استفاده از فناوری RFID امکان پذیر گردیده است در بیماران دارای عقب ماندگی ذهنی ، نوزادان ، بیماران معتاد ، بیماران روانی و ... مشخص می کند که بیماران دقیقا در چه موقعیت مکانی قرار دارد و در صورت خارج شدن بیمار یا نوزاد از محدوده مشخص شده ، با ارسال سیستم هشدار و پیام مرتبط پرستاران را آکاه می سازد .  همچنین این روش امکان کنترل پرستاران و کارکنان را امکان پذیر می کند و مشخص می کند که بیماران چه مدت و در کدام بخش‌های بیمارستان بوده‌اند و گزارش هایی را به تیم مدیریت میدهد.

 

تجهیزات مورد نیاز برای پیاده سازی سیستم های مبتنی بر RFID :

در یک مجموعه بیمارستانی همانند سایر کاربردهای RFID  ، سوابق افراد ، بیماران ، کالاهای مصرفی و تجهیزات بیمارستانی توسط تگ RFID که دارای کد انحصاری می باشند انجام می پذیرد .

- در مورد بیماران این تگ ها به صورت مچ بند بوده و اطلاعات بیمار برروی آن موجود می باشد که سوابق بیمار برروی چیپ برچسب ذخیره می‌شوند و یا با شناسه انحصاری برچسب از طریق یک نرم افزار کاربردی دارای پایگاه‌داده مرتبط هستند. این اطلاعات کد گذاری شده در مچ بند در مواقع اورژانسی و زمان بستری کمک می کند تا سوابق قبلی بیمار مانند زمان بستری قبلی ، عمل های جراحی صورت گرفته ، آلرژی بیمار به مواد خاص ، گروه خونی و مشخصات خونی دیگر و ... به بهترین نحو ممکن در اختیار پزشک قرار گیرد .

- در مورد تجهیزات پزشکی ، داروها ، کیسه های خون و کالاهای مصرفی ، این تگ ها در اشکال مختلف مانند تگ کاغذی ، تگ پلاستیکی یا فلزی بر روی کالاها یا تجهیزات نصب و یا جا سازی می شوند که این تجهیزات هم دارای شناسه منحصر بفرد دارای استاندارد جهانی می باشند .

- در مورد کارکنان شامل پزشکان ، پرستران و نیروهای خدماتی نیز این تگ به صورت کارت هوشمند که در آن ID  انحصاری فرد ذخیره شده است می باشد .

علاوه بر تگ ها ، ریدرهای RFID نیز مورد نیاز می باشند که در نقاط استراتژیک بیمارستان قرار می گیرند . این ریدرها بر اساس نوع وظایفی که بر عهده دارند در هر سه فرکانس ، فرکانس های پایین 125 کیلو هرتز ، فرکانس مایفر 13.56 مگا هرتز و فرکانس برد بلند UHF مورد استفاده قرار میگیرند . به عنوان مثال برای ردیابی بیماران و کنترل فرار بیماران از فرکانس UHF  ، برای کنترل کالاهای مصرفی از فرکانس  MIFAREو برای کنترل ورود و خروج کارکنان از فرکانی برد کوتاه 125 کیلو هرتز استفاده می شود که میتواند ترکیبی از موارد ذکر شده نیز بکار گرفته شود .

 

ریدرها یا کارتخوانها ، امواج رادیوئی منعکس شده از هر یک از تگ های ذکر شده را به اطلاعات دیجیتال تبدیل کرده و از طریق شبکه رایانه ای موجود ، برای انجام پردازش و صدور فرامین لازم و همچنین استخراج گزارشات مدیریتی در پایگاه داده ذخیره می نمایند .

نرم افزار RFID شامل برنامه کاربردی و پایگاه داده نیز یکی از نیازهای بکار گیری فناوری RFID  در بیمارستانها و مراکز درمانی می باشد . این نرم افزار که بر روی سرور مرکزی نصب می شود از طریق ریدر های تحت شبکه امکان تبادل اطلاعات و کنترل دستگاهها را بر عهئه داشته و اطلاعات ثبت شده را در خود ذخیره می نماید تا بر اساس نیازهای مدیریتی بتوان اقدام به استخراج گزارشات مدیریتی نمود .

 

مزایای پیاده سازی سیستم های مبتنی بر RFIDدر بیمارستانها :

- مدیریت بهینه منابع و افزایش بهره وری

- مدیریت دانش محور مبتنی بر اطلاعات واقعی

- کاهش هزینه های عملیاتی

- کاهش خطاهای عمدی و سهوی انسانی

- امکان ارزیابی علمی خدمات و محاسبه بهای تمام شده خدمات

- ارتقای امنیت و جلوگیری از سرقت ، مفقودی و سوء استفاده های مالی

- امکان کنترل و نظارت آنلاین بر تمامی فرآیندها

- جلوگیری از پدیده فرار بیماران

- و ...

 

نکانی که در پیاده سازی سیستم RFID  در بیمارستانها باید لحاظ نمود :

در کنار مزایای بیشماری که پیاده سازی این فناوری در بیمارستانها دارا می باشد ، این فناوری مشکلات و مجدودیتهای خاص خود را دارد که به علت این محدودیتها ، پیاده سازی آن را کمی پیچیده می کند که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره نمود :

- مشکلات فنی :

ایجاد بستر ارتباطی بی سیم مرتبط با فناوری RFID پیچیدگی ها و مشکلات خاص خود را داشته و هزینه های زیادی را به بیمارستانها تحمیل می نماید . علاوه بر این تداخل فرکانسی این فناوری با تجهیزات پزشکی مورد استفاده در بیمارستانها امکان استفاده همزمان و یکپارچه این فناوری را با سیستم MIS بیمارستان دچار مشکل می نماید که لازمست ملاحظات فنی لازم قبلا در نظر گرفته شود .

- مشکلات انباشتگی داده ها :

مدیریت حجم عظیمی از اطلاعات که بواسطه پیاده سازی این فناوری بوجود می آید مشکلات خاص خود را دارد . حفظ اطلاعات از نظر قابلیت اطمینان ، رعایت اصل محرمانگی ، رعایت موارد مرتبط با امنیت و نیز مدیریت یکپارچه و ساخت یافته اطلاعات ، مواردی هستند که باید مورد لحاظ قرار گیرند .

- مشکلات درون سازمانی :

بر خلاف تصور اولیه ، پیاده سازی این سیستمها در داخل یک بیمارستان ساده نمی باشند . مقاومت پرسنل در برابر مکانیزاسیون و هوشمند سازی ، تامین منابع مالی برای پیاده سازی و پشتیبانی از این فناوری  و نیز مشکلات مربوط به توجیه و آموزش افراد مرتبط را می توان به عنوان مشکلات درون سازمانی نام برده که احتمال موفقیت پروژه را تا حد قابل توجهی کاهش می دهد .

  

نتیجه گیری :

تکنولوژی RFID یک راهکار مناسب و قابل اعتماد  برای ردیابی ، مکان یابی و کنترل لحظه ای تمامی فرآیندهای بیمارستانی می باشد . پیاده سازی این سیستم نیازمند شناخت دقیق نیازها و نیز فرآیندهای مرتبط با بیماران بوده و مدیران بیمارستانها و مراکز درمانی را قادر می سازد تا با بهره گیری از این فناوری پیشرفته بتوانند مجموعه ای پویا و بروز در جهت ارائه خدمات بهینه به مشتریان خود داشته باشند .